Semih Gündüz

'15 TEMMUZ' BİR KURGU MUYDU?

Semih Gündüz

  • 3267

15 Temmuz darbe girşiminin anlaşmalı bir girişim olduğunu iddia edenler oldu. Peki, 15 Temmuz anlaşmalı bir girişim miydi?

 

Bunu araştırabilmek, önceki darbelere bakmayı gerektiriyor. Burada 12 Eylül 1980 darbesine bakmak, darbenin emir komuta zinciri içinde yapılmasından uygun değil. Ancak 27 Mayıs 1960 darbesi emir komuta zinciri içinde yapılmış bir darbe değil. Hatta, darbeyi yapanlar da üst düzey askeri personel değil. 1960'da albaylar cuntası tarafından darbe yapıldı. Bu nedenle, 1960'la 15 Temmuz'u karşılaştırmak mümkün ve bunları kısaca karşılaştırıyorum.

 

1- a) 1960 darbesi; 27 Mayıs 1960 tarihinde gece 03:15 başlayarak gerçekleşti. Darbe bildirisi radyoda Albay Alparslan Türkeş tarafından sabaha karşı 04:00 sularında okundu. Darbe bildirisinde; düşüncemiz “Yurtta Sulh Cihanda Sulhtur" denildi.

 

b) 15 Temmuz darbe girişimi ise yine gece yapılması planlanırken, MİT'e verilen haber, Şehit Ömer HALİSDEMİR'in başarılı müdahelesi gibi olaylar nedeniyle vaktinden önce başladı. Darbe bildirisi TRT spikerine okutuldu. Ancak, Süleyman SOYLU ve vatandaşlar TRT'ye girmeyi başararak, TRT'nin normal yayınına dönmesine katkıda bulundu. Darbeciler, kendilerine "Yurtta Sulh Cihanda Sulh Konseyi" dedi.

 

2- a) 1946'da kurulan, 1950 yılında iktidara gelen Demokrat Parti, darbenin yapıldığı 27 Mayıs 1960 tarihine kadar iktidarda kaldı.

 

b) Akparti ise 2002 yılından beri 15 yıldır iktidarda.

 

3- a) 1960 darbesi 37 düşük rütbeli subayın girişimi ile yapıldı. Bu subaylar kritik askeri noktaları ele geçirdi. Genel Kurmay Başkanı Rüştü Erdelhun gece 03:00'te tutuklandı. Cumhurbaşkanı ve bakanlar tutuklandı. Başbakan Adnan Menderes Kütahya'da tutuklandı. Askeri personelden tutuklananlar da oldu. İçişleri Bakanı Namık Gedik tutukluyken, atlayarak intihar etti. Ancak, bazı iddialar ise öldürüldüğü yönünde oldu.

 

b) 15 Temmuz darbe girişimi, 1960 göre daha üst düzey askeri personel tarafından yapıldı. 15 Temmuz'da da Genel Kurmay Başkanı ve Kuvvet Komutanları darbeciler tarafından alıkonuldu. Cumhurbaşkanımız, Başbakanımız ve Bakanlarımız, Allah'a şükür, darbecilere yakalanmadı.

 

4- 1960 darbesi de 15 Temmuz darbe girişimi de emir komuta zinciri içinde gerçekleşmedi. Ancak, 1960'da darbeciler askeriyenin yönetimini ele geçirdi ve darbeyi gerçekleştirdi. 15 Temmuz darbe girişimi, yaşadığımız üzere benzeri şekilde başlasa da, başarılı olmadı.

 

5- a) 1960'da darbeyi gerçekleştiren cunta, darbenin gerçekleşmesi için önceden de çalışmalar yaptı. Cemal Gürsel emekliye ayrılınca, kendisine uzun süre lider aradı. Ancak, bu sürede açık bir lider bulamadı. Darbe olunca Emekli Komutan Cemal Gürsel İzmir'den Ankara'ya getirildi, 16:00'da radyodan konuşma yaptı. MBK 27 Mayıs 1960’tan 15 Ekim 1961'e kadar iktidarda kaldı. Darbe ile 235 general ve bir çok subay emekli edildi. Hakim ve savcılardan ve öğretim görevlilerinden de görevden alınanlar oldu.

 

b) 15 Temmuz darbe girişimi öncesinde de çalışmalar yapıldığı söyleniyor. Yargılamaların başlamasıyla bu konuda daha fazla bilgi sahibi olacağız. Bunun yanında, FETÖ terör örgütünün bu darbeyi nasıl yapmaya çalıştığı konusunda bazı bilgiler olsa da, tam bilgi sahibi olmadığımız konular var. Darbe lideri Akın Öztürk mü, Adil Öksüz mü? Ancak, Akın Öztürk'ün de emekli olması 1960 darbesi ile uyumlu bir unsur.

 

6- a) 1960 darbesinde 3. Ordu Komutanı Orgeneral Ragıp Gümüşpala darbenin lideri kendisinden kıdemsizse Ankara'ya gelip, darbecileri tutuklayacağını açıkladı. Bu durum Emekli Cemal Gürsel'în Milli Birlik Komitesine başkan yapılmasına neden oldu.

 

b) 15 Temmuz'da 1. Ordu Komutanı Ümit Dündar geçici olarak Genel Kurmay Başkanlığı'na görevlendirildi. Darbeye karşı tavrını açıkça koydu. Yine, bir çok vatansever asker de darbeye karşı tavrını ortaya koydu. Ankara, Etimesgut, Zırhlı Birlikler'de Binbaşı Barış Dedebağı ve arkadaşları tankların kışladan çıkışına engel oldu. Barış Dedebağı Zrıhlı Birlikler'de, bir çok üst düzey komutan dahil, darbeci askeri personeli tutukladı.

 

7- a) 1960'da darbe gerekçesi, Milli Birlik Komitesi tarafından kardeş kavgasını önlemek ve laiklik karşıtı uygulamaları durdurmak olarak açıklandı. Darbeye giden süreçte, Ezan'ın Arapça olarak okunmaya başlaması önemli rol oynadı.

 

b) 15 Temmuz darbe girişimi Fetö terör örgütünün çıkarları ile diğer darbe girşimlerinde olduğu gibi yabancı unsurların amaçları yönünde yapıldı. Bunun ayrıntıları günbegün ortaya çıkıyor.

 

8- a) 1960 darbesinden önce, Başbakan Adnan Menderes Türkiye ve Yunanistan görüşmesi için Londra’ya gittiğinde, 17 Şubat 1959 tarihinde Gatwick Havaalanı yakınlarında uçağı düştü. 14 kişi hayatını kaybetti. Adnan Menderes kurtuldu.

 

b) Cumhrubaşkanı Erdoğan da, çok önceleri hatırladığımız üzere, makam aracında kilitli kaldı. Sonraları ülkemize saldırılar oldu. Gezi eylemleri, 17/25 darbe girişimi gibi eylemler oldu. Bombalı saldırıları da unutmamalıyız.

 

9- a) 27 Mayıs 1960 darbesinde davalar 14 Ekim 1960'ta yaklaşık 4,5 ay sonra başladı. Yassıada'da görülen davalar, sanki bir planlama var gibi ya da sonraki olayda bu dikkate alınmış gibi, 15 Eylül 1961'de karara bağlandı. Yani davalar yaklaşık 1 yıl sürdü. Kısa sürede uygulandı. (1960'da darbeciler 19 dosyada yargılama yaparken, bunları Anayasayı ihlal davasıyla birleştirdi. 592 sanıktan, 15 sanık idam cezası aldı. 31'i müebbetle cezalandırıldı. 418 sanıkta cezalar aldı. Fatin Rüştü Zorlu ve Hasan Polatkan 16 Eylül'de, Adnan Menderes ise 17 Eylül'de idam edildi.)

 

b) 15 Temmuz darbe girişimi davaları tam anlamıyla başlamadı. Bekliyoruz.

 

10- a) 27 Mayıs 1960'da hem iletişimin bugünki kadar olmaması hem başka şekilde bir irtibat kurulamamış olması, darbeyi başarıya eriştirdi. Bu benim şahsi düşüncem.

 

b) 15 Temmuz'da darbeciler iletişimi kesmeye çalışsa da başaramadı. Darbeye karşı koyanlar darbeye karşı iletişimi iyi şekilde kullandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan da halkı TV'den sokaklara çağırınca, çağrıya cevap veren halk, polis ve vatansever askerler darbeyi engelledi.

 

Bu karşılaştırma ve cevapların sonrasında sizce 15 Temmuz anlaşmalı bir darbe girişimi mi? Yoksa, başarısız bir darbe girişimi mi?

 

Bir diğer soru, bu girişim madem anlaşmalı, onca insan neden zarar gördü? Neden şehitlerimiz var?

 

Bir de yakın zamandaki diğer olaylara baktığımızda 15 Temmuz'un açıkça bir darbe girişimi olduğunu görüyorum.

 

NETİCE; 1960'DA "ALBAYLAR CUNTASI" DARBE YAPIP BAŞARMIŞKEN, GEZİ VE 17/25 GİBİ OLAYLAR ARDI ARDINA ORTAYA ÇIKMIŞKEN, 15 TEMMUZ'UN KURGU OLDUĞUNU SÖYLEMEK ZOR.

 

Allah'ın (c.c.) selamı üzerinize olsun.

Yazarın Diğer Yazıları