Bu yazıda çalışanların izinleri hakkında bilmedikleri de var!

ÇALIŞANLARIN İZİN HAKLARI

´  Çalışanların izin hakları İş Kanunu hü­kümlerine göre belirlenir. İş yerinde işe başladığı günden itibaren deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir.( İş K.m53/l)

´  Yasal Yıllık Ücretli İzin Süreleri:

´  “Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır.”

´  İş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren zamanaşımı süresi 5 yıldır. İş sözleşmesi feshedilen işçi 5 yıllık zamanaşımı süresi içinde dava açmak şartıyla kullanmadığı yıllık izinlerin karşılığını son ücreti üzerinden alacaktır.

´  (İş Kanunu m.56) Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünememesi esastır.

´  Yıllık ücretli izinler, öngörülen izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler hâlinde kullanılabilir.

´  İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez.

´  Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz.

´  Yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara talep etmeleri ve bu hususu belgelemeleri halinde gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz yol izni vermek zorundadır.

´  İşveren, işyerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izinlerini gösterir izin kayıt belgesi tutmak zorundadır.

´  Yıllık ücretli izin sürelerine hafta tatili günü dâhil değildir. Yasa hükmü gereği Hafta tatili en az 35 saat olarak uygulanacak olup, en geç cumartesi günü saat 13:00’de başlar.

´  Yıllık ücretli izinde olan işçi izin süresi içinde ücret karşılığı bir işte çalışırsa, bu izin süresi içinde kendisine ödenen ücret işveren tarafından geri alınabilir.

´  1. Evlenme İzni: Evlenen işçinin 3 gün yasal izni vardır.

´  2. Ölüm İzni: İşçinin Annesi, baba, eş, kardeş veya çocuğunun ölümünde 3 gün izin verilir.

´  3. Yıllık İzin: En az bir yıl çalışmış olan işçilere yukarıdaki yıllık ücretli izinler verilir.

´  4. Yol İzni: Yıllık ücretli izinleri iş yerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır (İş Kanunu M.56).

´  5. Yeni İş Arama İzni: Bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulma­sı için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur. İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz ve işçi is­terse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlat­mak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır (İş Kanunu M.27).

´  6. Doğum İzni: Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta sü­re eklenir. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir (İş Kanunu M.74).

´  7. Periyodik Kontrol İzni: Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir (İş Kanunu M.74).

´  8. Süt İzni: Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için gün­de toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır (İş Kanunu M.74).

´  9. Hastalık ve Dinlenme İzni: Bir haftalık süre içinde kalmak üzere hekim rapo­ruyla verilen hastalık ve dinlenme izinleri (İş Kanunu M.46).

´  10. Röntgen Muayenehanelerinde Çalışanlara Verilecek İzin: 3153 sayılı Ka­nuna dayanılarak çıkarılan Radyoloji, Radyum ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Tüzük hükümlerine göre röntgen muayenehanelerinde çalışanlara pazar­dan başka verilmesi gereken yarım günlük izinler.

´  11.  Evlat Edinme İzni: Evlat edinme, durumu evlat edindirilmeye uygun bir çocukla, durumu evlat edinmeye uygun kişi/eşler arasında hukuki bağlar sağlanarak çocuk ebeveyn ilişkisinin kurulması olarak tanımlanır.

´  Ancak evlat edinme durumunda kime mazeret izni verileceği belirtilmemiştir. Medeni Kanuna göre, evli ya da bekar kimseler evlat edinebilirler. Evli olmayan kişi otuz yaşını doldurmuş ise tek başına evlât edinebilir. Bu durumda mazeret izni sadece bu bekar işçiye verilecektir. Evli bir kimse ancak eşinin rızasıyla evlât edinilebilir, ayırt etme gücüne sahip olmayan küçüklerin nüfus kaydına ana ve baba adı olarak evlât edinen eşlerin adları yazılır. Dolayısıyla, evlat edinmeden dolayı mazeret izni hem anneye hem de babaya 3 gün izin verilecektir.

´  12.Özürlü, Süregelen Hastalığı Olan Çocuğun Tedavi İzni: Engelli veya süreğen bir hastalıktan dolayı bakıma muhtaç çocuk için verilecek izin hasta ya da engelli kişinin tedavisi için çalışan ebeveyne verilecektir. İzin 10 günü geçemez. Çocuğun en az %70 oranında engelli olduğunun sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi gerekir. Aynı şekilde kronik rahatsızlığın da hastalık raporuyla işveren tarafından bilinmesi sağlanmalıdır. 657 sayılı Kanunda aynı düzenlemede bu iznin verilmesi için “çocuğun evli olması durumunda eşinin de en az yüzde 70 oranında engelli olması” şartı aranıyorken kanun koyucu 4857 sayılı İş Kanununa bu şartı koymadığı için, çocuğun evli olup olmaması arasında fark olmayacaktır.  

´  13.Babalık İzni: Eşin doğum yapması durumunda, çalışan eşe yani babaya bu izin verilecektir. Yasa, “eş” ifadesini kullandığı için arada resmi bir nikahın bulunması gereği açıktır. Çalışan eş, 5 günlük babalık iznini doğumun gerçekleşmesinden sonra makul bir süre sonra talebi doğrultusunda kullanmalıdır. Yasanın kabulünden önce eşi doğum yapmış olan işçilerle ilgili bir husus düzenlemede belirtilmediğinden, babalık izninin, Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra eşi doğum yapacak olan işçilere verilmesi gerekir.

´  14.Diğer İzinler: Bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinler (İş Kanunu M.46).